Je bent voor, of je bent tegen. Maar de zorg van twintig jaar geleden is er niet meer — en zelfstandigheid in de zorg is belangrijker dan ooit.
Ik geloof dat we mensen moeten stimuleren om weer zélf te doen wat ze kunnen. Zorg is geen hotelservice; het is bedoeld om mensen sterker te maken, niet afhankelijker.
Nou, laatst had ik daar een mooie botsing over met Nol. Nol is 67 lentes jong, een rasechte Rotterdammer, of in dit geval beter gezegd: een Rotterdrammert. Hij kwam in zorg na een heupoperatie. Dus daar sta ik, in een badcel die zo klein is dat je er nog net kunt ademen, met damp op de muren. Nol kijkt me aan en zegt: “Jij moet mijn rug wassen.”
En wat hangt er op nog geen 20 centimeter van hem vandaan? Juist. Een badspons op een stok.
Ik slik en langzaam start mijn draadloze steelstofzuiger (want een bezem is nogal ouderwets), plak een wrat op mijn neus en transformeer in The Wicked Nurse of the Southwest.
En ik vraag hem: “Hoe deed u dat voor de operatie dan?” Zijn antwoord: “Nou, niet. Of met die stok.”
En daar moest ik even van bijkomen. Want laten we wel wezen: hij is aan zijn heup geopereerd, niet aan zijn handen. Zijn Rotterdamse werkklauwe doen het nog prima, wat is er gebeurd met ‘niet lullen maar poetsen.’
Toen begon de discussie. Of beter gezegd: een flinke ruzie. Nol vond dat ik daarvoor was. “Jij bent toch de zorg? Dan moet jij dat doen.” Nee Nol. Zo werkt het niet.
Want hoe meer ik voor hem ga doen, hoe meer hij gaat gaat verwachten. Als ik nu zijn rug ga wassen, doe ik het morgen weer, en over een maand kan ik hem van top tot teen douchen. Zo sluipt afhankelijkheid erin. Niet omdat hij niks meer kan, maar omdat wij het hem afnemen.
Ik zei hem dat ook. “Als ik vandaag jouw rug was, sta ik over een jaar hier nog. Niet omdat je niks zelf kan maar omdat jij jezelf hebt laten kisten door gemak!” Hij bromde terug: “Dan stuur je maar van die jonge meiden, die doen toch wat ik zeg.” Nou, wat je wil kan je krijgen, Nol.
Dus ik stuurde een jonge meid met meer pit dan menig kerel. Zo eentje die niet onder de indruk is van gemopper en die je recht in je gezicht zegt dat hij zijn rug zelf gaat wassen.
En wat denk je? Binnen een week deed hij het zelf weer, met die stok! Zo stond hij zijn eigen rug te schrobben, waste hij zijn tenen met een tenenwasser en kon hij na twee maanden uit zorg, hij mopperde nog steeds, maar bedankte mij voor die schop onder zijn Rotterdamse achterste!
Ik kom hem nog wel eens tegen op het terras in Rotterdam, we drinken dan samen wat en met wie hij daar ook zit. Hij verteld altijd het verhaal dat ik een klootzak ben, maar wel een klootzak die weet hoe het leven werkt! En daar ben ik stiekem best heel trots op!
En dat is precies waarom ik zo geloof in zelfstandigheid. Omdat het iemand zijn waardigheid teruggeeft. Omdat je voelt dat je iets zelf nog kunt, in plaats van afhankelijk te worden van de hand van een ander. Elke keer dat iemand iets zelf doet, hoe klein ook, is dat een overwinning. Een bewijs dat ze nog grip hebben op hun eigen leven.
Zorg gaat niet om het overnemen van alles. Zorg gaat om het teruggeven van wat iemand zelf kan!
