Je komt net van het VMBO en je weet al precies wat je wil: de zorg in! Misschien droom je ervan om op een ambulance te werken, in de spoedeisende hulp (SEH) te staan, of mensen thuis te helpen met zorg. Helaas kun je niet terecht bij de opleiding verpleegkundige en moet je één niveau lager beginnen. Vol goede moed begin je aan de opleiding Verzorgende IG (Individuele Gezondheidszorg). Maar wat houdt dit beroep eigenlijk in, en waarom horen we er zo weinig over? Ondanks dat Verzorgenden IG misschien wel de grootste groep zorgverleners in Nederland vormen, worden ze vaak over het hoofd gezien. Tijd om daar verandering in te brengen!
Wat Doet een Verzorgende IG Eigenlijk?
De Verzorgende IG is een belangrijke schakel in de zorg. In vrijwel elke zorgsector, van geestelijke gezondheidszorg (GGZ) tot gehandicaptenzorg (GHZ) en de verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT), zijn Verzorgenden IG de mensen die dagelijks het verschil maken. Toch hangt er een soort stigma rond het beroep. Het idee dat ze voornamelijk bezig zijn met ‘billen wassen’ doet geen recht aan de veelzijdigheid van het vak. Naast de persoonlijke verzorging voeren ze ook risicovolle handelingen uit, zoals het toedienen van medicatie en wondverzorging.
De Veranderende Rol van de Verzorgende IG
Wat opvalt, is dat de taken van de Verzorgende IG de laatste jaren flink zijn uitgebreid. Waar ze vroeger vooral verantwoordelijk waren voor de directe zorg, worden ze nu vaak ingezet voor allerlei extra taken. Van huishoudelijke klusjes tot activiteitenbegeleiding en zelfs sociale begeleiding: het lijkt soms alsof ze het manusje-van-alles zijn geworden. Dat is jammer, want het zorgt ervoor dat ze hun eigenlijke werk – het verzorgen en verplegen – niet meer volledig kunnen doen.
Uitdagingen in de Opleiding
Voor veel studenten die de opleiding tot Verzorgende IG volgen, begint de frustratie al tijdens hun studie. Ze komen vaak op stageplekken terecht waar ze weinig affiniteit mee hebben en waar hun ambities niet worden gestimuleerd. Studenten die dromen van werken in een ziekenhuis of op de SEH, krijgen nauwelijks de kans om zich in die richting te ontwikkelen met oog op een vervolg opleiding. Er wordt voor hen gekozen, in plaats van dat ze zelf kunnen ontdekken wat het beste bij hen past. Dat is niet alleen zonde van hun enthousiasme, maar zorgt er ook voor dat sommige studenten afhaken.
Oplossingen om de Verzorgende IG Aantrekkelijker te Maken
Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de Verzorgende IG niet alleen aantrekkelijker wordt, maar dat ook de huidige verzorgenden zich weer gewaardeerd voelen? Met mijn boere verstand heb ik wel wat ideën, al zal ik wel weer te simpel hebben gedacht met het schrijven:
1. Meer Flexibiliteit in de Opleiding
Het onderwijs moet zich meer richten op de persoonlijke ambities van studenten. Door een modulair systeem aan te bieden, waarin je zelf kunt kiezen welke kant je op wilt, krijgt iedere student de kans om zich te specialiseren in bijvoorbeeld ziekenhuiszorg, thuiszorg of revalidatie. Dit zorgt ervoor dat de opleiding beter aansluit bij de dromen van de studenten en dat ze gemotiveerd blijven om het beste uit zichzelf te halen.
– Modulair Onderwijs
In plaats van een vast curriculum voor iedereen, kan de opleiding uit verschillende modules bestaan. Deze modules behandelen specifieke onderdelen van de zorg, zoals geriatrische zorg, psychiatrie, thuiszorg, of acute zorg. Studenten kunnen dan zelf kiezen welke modules ze volgen, afhankelijk van hun interesses en carrièredoelen. Dit zorgt ervoor dat ze niet alleen worden klaargestoomd voor de algemene zorg, maar ook specifieke vaardigheden ontwikkelen voor het zorgdomein waarin ze willen werken.
Voorbeeld: Iemand die droomt van werken in een ziekenhuis kan modules volgen in acute zorg en verpleegtechnische handelingen, terwijl iemand die de thuiszorg in wil, meer aandacht kan besteden aan zelfstandig werken en specifieke zorg voor ouderen.
– Keuzestages
In plaats van verplicht op bepaalde afdelingen stage te lopen, zouden studenten de vrijheid moeten hebben om een deel van hun stages zelf te kiezen. Dit helpt hen ervaring op te doen in het type zorg dat hen aanspreekt en hen voor te bereiden op hun toekomstige loopbaan.
Voorbeeld: Een student die graag in de revalidatiezorg wil werken, kan stage lopen in een revalidatiecentrum, terwijl een andere student kiest voor een stage in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ).
– Specialisatie Trajecten
Na de basisopleiding kunnen studenten de kans krijgen om zich verder te specialiseren in een bepaalde richting. Dit kan door middel van verdiepende trajecten of cursussen die aansluiten bij specifieke zorgvelden, zoals geriatrische zorg, palliatieve zorg, of bijvoorbeeld de revalidatie.
Voorbeeld: Na de basisopleiding kunnen studenten een specialisatietraject volgen waarin ze zich richten op werken in revalidatie of palliatieve zorg, terwijl anderen zich verdiepen in zorg voor mensen met een verstandelijke beperking.
– Online en Hybride Leren
Een deel van de opleiding kan ook online of in hybride vorm worden aangeboden, zodat studenten flexibeler kunnen studeren. Dit is vooral handig voor werkende studenten of mensen met andere verplichtingen. Ze kunnen dan bijvoorbeeld theorie online volgen en de praktijk in hun eigen tempo op locatie leren.
Voorbeeld: Theorie over verpleegtechnische handelingen of ethiek kan via online modules worden geleerd, terwijl praktijklessen op de opleiding of tijdens stage plaatsvinden.
2. Zorg voor Een Realistisch Beeld van het Beroep
Het stigma rond de Verzorgende IG moet aangepakt worden. Al op het VMBO moet duidelijk worden dat Verzorgenden IG veel meer doen dan alleen persoonlijke verzorging. Ze zijn de spil in de zorg, voeren verpleegtechnische handelingen uit en spelen een cruciale rol in het dagelijks leven van hun cliënten. Goede voorlichting kan helpen om het beeld van het beroep te verbeteren, zodat jongeren beter begrijpen hoe veelzijdig en waardevol dit werk is.
– Samenwerkingen met Werkgevers voor Realistische Beroepsoriëntatie
Opleidingen en zorginstellingen kunnen samenwerken om studenten een realistischere beroepsoriëntatie te bieden. Dit kan door bedrijfsbezoeken, lezingen van werkgevers, of korte meeloopdagen aan te bieden. Dit zorgt ervoor dat studenten vanaf het begin weten wat het beroep inhoudt en welke mogelijkheden er zijn binnen de zorg.
Voorbeeld: Een zorginstelling nodigt potentiële studenten uit voor een rondleiding op verschillende afdelingen, waarbij ze uitleg krijgen over de specifieke rollen van Verzorgenden IG op die afdelingen, zoals in de geriatrie, de thuiszorg of de revalidatiezorg.
– Blogs en Vlogs door Verzorgenden IG
Verzorgenden IG die actief zijn op social media, blogs of vlogs kunnen een groot publiek bereiken met hun verhalen. Dit kan helpen om een realistisch beeld te schetsen van hun werk en de verschillende aspecten van hun functie. Jongeren die veel tijd op social media doorbrengen, kunnen via deze kanalen in contact komen met de werkelijkheid van het vak.
Voorbeeld: Een Verzorgende IG vlogt over een dag in haar leven, waarbij ze zowel een ochtenddienst in de thuiszorg laat zien, als een middag waarin ze risicovolle handelingen uitvoert, zoals het toedienen van insuline bij een cliënt met diabetes.
– Realistische Voorlichting door Docenten en Loopbaanbegeleiders
Docenten en loopbaanbegeleiders op scholen moeten goed geïnformeerd zijn over wat het beroep van Verzorgende IG echt inhoudt. Ze moeten niet alleen het standaard beeld van de zorg presenteren, maar ook uitleggen welke verpleegtechnische handelingen Verzorgenden IG uitvoeren en hoe belangrijk ze zijn voor de zorgketen. Dit kan helpen om het beroep meer status te geven.
Voorbeeld: Tijdens een voorlichtingsavond vertelt een loopbaanbegeleider niet alleen dat Verzorgenden IG “in de ouderenzorg werken”, maar legt ook uit dat ze verantwoordelijk zijn voor medicatiebeheer, het monitoren van vitale functies en dat ze soms zelfs in de wijkverpleging aan de slag kunnen.
– Gastlessen van Ervaren Verzorgenden IG op Scholen
Ervaren Verzorgenden IG kunnen op middelbare scholen gastlessen geven waarin ze vertellen over hun dagelijkse werkzaamheden en de voldoening die ze uit hun werk halen. Dit biedt leerlingen de kans om vragen te stellen en een eerlijk beeld te krijgen van het vak, in plaats van alleen theoretische informatie uit brochures te ontvangen.
Voorbeeld: Een Verzorgende IG die in een verpleeghuis werkt, kan vertellen over de intensieve zorg voor ouderen, maar ook over de contacten die ze opbouwen met cliënten en hoe ze verpleegtechnische handelingen uitvoeren, zoals wondverzorging en medicatietoediening.
3. Verhogen van de Status van het Beroep
Het beroep van Verzorgende IG moet opnieuw worden erkend als een specialisme, niet als een verzamelbak van allerlei taken. Dit kan door hen meer verantwoordelijkheid te geven in hun eigenlijke zorgfunctie en minder te belasten met randzaken zoals huishoudelijk werk of activiteitenbegeleiding. Door hen zich weer te laten richten op waar ze goed in zijn – namelijk het verlenen van zorg – kunnen we het beroep weer aantrekkelijker maken.
– Promotiekansen binnen het Beroep
Naast specialisatie zouden er ook meer doorgroeimogelijkheden moeten zijn binnen de functie van Verzorgende IG. Dit zou kunnen door nieuwe functieniveaus te creëren, zoals Senior Verzorgende IG, waarin medewerkers verantwoordelijk worden voor de begeleiding van collega’s, het opleiden van nieuwe verzorgenden, of het coördineren van zorgprocessen.
Voorbeeld: Een Verzorgende IG kan na een aantal jaar ervaring en aanvullende scholing doorgroeien naar de functie van “Senior Verzorgende IG”, met extra verantwoordelijkheden en een bijbehorend salarisniveau.
– Erkenning als Zorgspecialist
De rol van Verzorgende IG kan officieel worden erkend als een zorgspecialist, vergelijkbaar met verpleegkundigen of artsen, maar dan op hun eigen expertisegebied. Dit houdt in dat hun bijdrage aan de zorg expliciet wordt gewaardeerd en benoemd in beleidsdocumenten, protocollen en de publieke perceptie. Ze krijgen dan meer erkenning als een onmisbare zorgprofessional.
Voorbeeld: Een campagne van zorginstellingen en de overheid waarin de Verzorgende IG wordt gepresenteerd als “zorgspecialist in de dagelijkse zorg”, met een focus op hun waardevolle rol in de multidisciplinaire zorgteams.
4. Betere Begeleiding voor Studenten en Medewerkers
Een persoonlijke mentor of coach kan helpen om studenten en zorgverleners beter te begeleiden in hun loopbaan. Voor veel verzorgenden is het lastig om een duidelijke carrièreplanning te maken, terwijl ze daar wel behoefte aan hebben. Door hen te helpen hun ambities en wensen te verkennen en te ondersteunen in hun ontwikkeling, zorg je voor meer werkplezier en minder uitval.
– Loopbaangesprekken en Ontwikkelplannen voor Medewerkers
Zorginstellingen kunnen regelmatig loopbaangesprekken inplannen met hun medewerkers. Zodat aandacht wordt besteed aan persoonlijke ambities, wensen voor bijscholing en eventuele knelpunten in het werk. Samen met een leidinggevende of coach kan een ontwikkelplan worden opgesteld dat de medewerker helpt om hun carrière vorm te geven en nieuwe uitdagingen aan te gaan.
Voorbeeld: Een Verzorgende IG die zich wil specialiseren in palliatieve zorg, kan in een loopbaangesprek aangeven dat ze extra scholing wil volgen. Samen met haar leidinggevende wordt een plan gemaakt om de benodigde cursussen te volgen en een traject voor specialisatie op te zetten.
– Buddy-Systeem voor Nieuwe Medewerkers
Nieuwe medewerkers kunnen gekoppeld worden aan een ‘buddy’. Een ervaren collega die hen helpt met het inwerken en wegwijs maken binnen de organisatie. Deze buddy zorgt ervoor dat de nieuwe medewerker zich snel thuis voelt, maar biedt ook begeleiding bij het oppakken van nieuwe taken of het omgaan met werkdruk.
Voorbeeld: Een nieuwe Verzorgende IG krijgt de eerste maanden een buddy toegewezen die haar helpt om te wennen aan de werkprocessen in het verpleeghuis. De buddy is beschikbaar voor vragen en geeft tips over het omgaan met moeilijke situaties, zoals omgaan met onrustige cliënten.
– Mentale Ondersteuning en Burn-out Preventie
Zorgmedewerkers ervaren vaak hoge werkdruk, wat stress en burn-out kan veroorzaken. Mentale ondersteuning, zoals coaching of mindfulness, helpt. Toegang tot een bedrijfspsycholoog kan medewerkers ondersteunen bij het omgaan met stressvolle situaties.
Voorbeeld: Een zorginstelling biedt haar medewerkers de mogelijkheid om wekelijks deel te nemen aan een mindfulness-sessie om te leren omgaan met de werkdruk. Medewerkers kunnen ook op elk moment praten met een coach of psycholoog als ze zich overweldigd voelen.
– Carrière- en Studiekeuzebegeleiding voor Studenten
Studenten zouden al tijdens hun opleiding begeleid moeten worden bij het verkennen van hun carrièreopties en mogelijke vervolgopleidingen. Dit helpt hen om een beter beeld te krijgen van wat ze kunnen doen na hun opleiding, en voorkomt dat ze teleurgesteld raken als ze niet direct terechtkomen waar ze van dromen.
Voorbeeld: Een student die graag op de SEH wil werken, krijgt begeleiding in welke vervolgopleidingen of cursussen ze kan volgen om zich daar verder in te specialiseren. Ze krijgt ook inzicht in welke werkervaring ze het beste kan opdoen om haar kansen te vergroten.
5. Duidelijke Kaders voor Functies in de Zorg
Om te voorkomen dat medewerkers zoals de Helpende Plus worden overvraagd, moet de overheid duidelijke richtlijnen opstellen voor de verschillende functieniveaus. Dit voorkomt dat er te veel van mensen wordt gevraagd die daar niet voor zijn opgeleid. Zo zorgen we voor een duurzame personeelsbezetting en voorkomen we dat medewerkers overbelast raken.
Aan dit onderwerp durf ik mij niet te branden, want daarmee schop ik veel zorgverleners tegen het zere been. Ik ben nooit een allemansvriend geweest maar ik ben ook niet van mening dat ik mezelf bewust negatief in op het internet hoef te zetten.
Conclusie: Het is Tijd voor Verandering
Het beroep van Verzorgende IG is cruciaal voor de zorg, maar verdient meer erkenning en waardering. Met flexibeler onderwijs, betere begeleiding en een verbeterd imago kunnen we jongeren enthousiasmeren voor dit vak. Tegelijk zorgen we ervoor dat huidige Verzorgenden IG trots en met plezier hun werk doen. Samen kunnen we van de zorg een plek maken waar mensen zich gewaardeerd voelen. Ook krijgen medewerkers de kans hun ambities waar te maken.
Call to Action – Verzorgende IG
Ben jij iemand die graag in de zorg aan de slag wil en anderen wil helpen? Kijk eens naar de opleiding Verzorgende IG en ontdek hoeveel mogelijkheden dit beroep te bieden heeft. De zorg heeft mensen zoals jij nodig!
